Appearance
Bước 1.1: Học về Tâm (Citta) - Chương 1 Abhidhammattha Saṅgaha
Giới thiệu: Chương đầu tiên của Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) vén màn bí mật về Tâm (Citta) - thực tại biết cảnh (ārammaṇa vijānana), đơn vị cơ bản nhất của mọi trải nghiệm chủ quan. Hiểu về Tâm không chỉ là kiến thức nền tảng (mūla ñāṇa) mà còn là chìa khóa (tāla) để mở cánh cửa hiểu biết về Tâm Sở (cetasika), Sắc Pháp (rūpa), sự vận hành của Nghiệp (kamma), vòng Luân hồi (saṃsāra), và con đường dẫn đến Giải thoát (vimutti magga).
1. Định nghĩa Tâm (Citta Lakkhaṇa)
Phần này giải thích ý nghĩa các thuật ngữ Pāli liên quan đến Tâm (Citta, Mano, Viññāṇa), định nghĩa Tâm theo 4 khía cạnh (Lakkhaṇa, Rasa, Paccupaṭṭhāna, Padaṭṭhāna), và làm rõ bản chất trung tính, sự phụ thuộc vào đối tượng, cùng tính sinh diệt cực nhanh của Tâm.
2. Phân loại Tâm (Citta Vibhāga) (89 Tâm / 121 Tâm)
Phần này trình bày cách phân loại tổng quát 89 Tâm và cách phân loại chi tiết 121 Tâm, giải thích sự khác biệt liên quan đến các tầng Thiền (Jhāna) của Tâm Siêu Thế, và cung cấp sơ đồ tổng quan về 89 Tâm.
3. Chi tiết các loại Tâm
Phần này đi sâu vào đặc điểm của từng nhóm tâm chính: 54 Tâm Dục Giới (bao gồm 12 Tâm Bất Thiện, 18 Tâm Vô Nhân, 24 Tâm Tịnh Hảo), 15 Tâm Sắc Giới, 12 Tâm Vô Sắc Giới, và 8 Tâm Siêu Thế.
Tóm tắt Mục tiêu Học Chương 1:
- Nắm vững định nghĩa, đặc tính, bản chất của Tâm (Citta).
- Hiểu cấu trúc phân loại 89/121 Tâm theo các cõi và vai trò của Thiền (Jhāna).
- Trọng tâm:
- Thuộc lòng tên, cách phân loại, đặc tính chính của 89 Tâm, đặc biệt là 54 Tâm Dục Giới. Sử dụng sơ đồ, bảng biểu, flashcard để ghi nhớ.
- Hiểu rõ các yếu tố phân loại (Nhân, Thọ, Tà kiến, Trợ hành...) và ý nghĩa của chúng.
- Liên hệ thực tế & Vipassanā: Tập nhận diện (parijānāti) các loại tâm này trong kinh nghiệm bản thân. Ví dụ: "Khi tâm dính mắc vào đối tượng ưa thích, đó là Tâm Tham. Khi tâm ghi nhận đối tượng một cách rõ ràng, không phán xét, đó có thể là nền tảng của Tâm Đại Thiện Hợp Trí." Hiểu biết này là cơ sở cho Chánh niệm về tâm (cittānupassanā satipaṭṭhāna).
- Nhận biết tổng quan: Phân biệt rõ vai trò Thiện-Quả-Duy Tác trong các nhóm tâm Đáo Đại và Siêu Thế.
Nắm vững Chương 1 là nền móng (patiṭṭhā) không thể thiếu để hiểu các chương sau về Tâm Sở, Sắc Pháp, Lộ trình tâm và Duyên hệ. Hãy kiên nhẫn (khanti) và tinh tấn (viriya)!